Leczenie endodontyczne nawet najlepiej przeprowadzone nie zawsze kończy się sukcesem. Pomimo tego istnieje jednak szansa zachowania zęba. Takie możliwości stwarza chirurgia endodontyczna oraz doskonalsza jej forma jaką jest mikrochirurgia endodontyczna, która zapoczątkowana została w 1990 roku. Wcześniej nie była uważana za ważną dziedzinę stomatologii ze względu na częste niepowodzenia kończące się usunięciem zęba. Zmieniło się to za sprawą wprowadzenia mikroskopu zabiegowego, mikroinstrumentów, narzędzi ultradźwiękowych i zaawansowanych biotechnologicznie materiałów. Wszystkie udoskonalenia zrewolucjonizowały tradycyjną technikę i zamieniły ją w bardziej precyzyjną chirurgię wierzchołka korzenia z minimalnym usuwaniem kości i zachowawczym, małym kątem resekcji korzenia. Badania kliniczne wykazują skuteczność leczenia kanałowego w około 75 %. Leczenie chirurgiczne (mikrochirurgiczne) jest przeprowadzane, gdy wyczerpane zostały wszystkie metody leczenia zachowawczego.
Wskazania do zabiegów mikrochirurgii endodontycznej obejmują:
- niepowodzenie wcześniejszego leczenia endodontycznego – (powodowane nieodpowiednią preparacją chemo – mechaniczną i pozostawieniem infekcji w systemie kanałowym lub wtórną infekcją na skutek nieszczelnego wypełnienia głównie okolicy przyszczytowej),
- kanały zakrzywione, zwyrodnienia wapniowe, zębiniaki i inne elementy anatomiczne utrudniające prawidłowe opracowanie chemo-mechaniczne i uszczelnienie systemu kanałowego,
- błędy proceduralne – (utrata długości roboczej, perforacje, złamania instrumentów endodontycznych, przepełnienie lub niedopełnienie kanałów),
- operacje diagnostyczne.
Przeciwwskazania to:
- znaczna ruchomość zęba,
- zanik pionowy i poziomy kości w przebiegu chorób przyzębia,
- niekorzystny stosunek korony klinicznej do korzenia zęba,
- czynniki ogólnomedyczne (niewyrównana cukrzyca, dializa, zaburzenia krzepnięcia, obniżona odporność),
- odroczenie zabiegu (niedawno przebyty zawał mięśnia sercowego, radioterapia, pierwszy i trzeci trymestr ciąży).
Mikrochirurgia to procedury chirurgiczne wykonywane na strukturach małych i o złożonej budowie histologicznej z zastosowaniem mikroskopu operacyjnego. Korzyści z tego wynikające są następujące:
- pole zabiegowe widziane pod dużym powiększeniem pozwala zidentyfikować małe i istotne szczegóły anatomiczne. Światło kanału może być zrewidowane z większą precyzją,
- mniejsza osteotomia skutkująca szybszym gojeniem i mniejszym dyskomfortem pooperacyjnym,
- łatwiejsze odróżnienie wierzchołka korzenia od kości,
- usunięcie tkanek zmienionych chorobowo jest precyzyjne i całkowite,
- wsteczna preparacja i szczelne wypełnienie kanału materiałem MTA,
- korzyści ergonomiczne wynikające z przyjęcia wyprostowanej postawy ciała,
- zmniejszenie liczby zdjęć RTG,
- możliwość zarejestrowania zabiegów i wykorzystania ich w celach edukacyjnych.
Powodzenie leczenia endodontycznego, w tym zabiegów mikrochirurgicznych zależy od całkowitego usunięcia martwej tkanki i szczelnego wypełnienia systemu kanałowego. Liczne badania wieloośrodkowe pokazują, że chirurdzy nie są w stanie tradycyjnymi technikami precyzyjnie zlokalizować, opracować i wypełnić całego zespołu rozgałęzień okołowierzchołkowych. Ograniczenia te mogą być pokonane przy pomocy mikroskopu zabiegowego, specjalistycznego instrumentarium mikrochirurgicznego i zaawansowanych biotechnologicznie materiałów. Korzyści wynikające z przeprowadzenia zabiegu w konwencji mikrochirurgicznej w porównaniu z klasyczną przedstawiono na przykładzie zabiegu resekcji wierzchołka korzenia.
Tabela. Porównanie etapów resekcji wierzchołka korzenia zęba
Procedury mikrochirurgiczne w odróżnieniu od klasycznych umożliwiają uzyskanie wyższego odsetka powodzeń głównie dzięki:
- możliwości wykonania zabiegu minimalnie inwazyjnego,
- precyzyjnemu rozpoznaniu struktur prawidłowych i patologicznych,
- wysokiej precyzji zabiegu,
- wykorzystaniu potencjału materiałów zaawansowanych biotechnologicznie.
