To pytanie zadają sobie nie tylko pacjenci, ale także lekarze dentyści. Zęby mądrości to trzecie zęby trzonowe górne i dolne, które pojawiają się między 16 a 24 rokiem życia. W większości przypadków, czynnik genetyczny determinuje ilość, jakość, położenie i czas wyrzynania się zębów. Maksymalnie mogą występować cztery zęby mądrości lub wcale. Mogą być całkowicie zatrzymane w kości i nie dawać żadnych objawów bólowych. Najczęściej stwarzają problemy w trakcie wyrzynania. Prawidłowo wykształcone i ustawione w łuku zębowym spełniają ważną rolę w przeżuwaniu i rozdrabnianiu pokarmów. Właściwe ich oczyszczanie i leczenie może uchronić Pacjenta przed zabiegiem usuwania.
Najczęstszą przyczyną usuwania „ósemki” jest brak odpowiedniej ilości miejsca w łuku zębowym co powoduje szereg konsekwencji funkcjonowania jamy ustnej. Spowodowany jest z jednej strony rozmiarem szczęki, który w drodze ewolucji uległ zmniejszeniu. Druga przyczyna upatrywana jest we współczesnej diecie ubogiej w witaminę D, która odpowiada za prawidłowy rozwój kości. Dochodzą do tego niebezpieczne nawyki z dzieciństwa tj. częste karmienie butelką czy podawanie tylko miękkich pokarmów, uniemożliwiające stymulowanie ośrodków wzrostu kości szczękowych.
Zęby mądrości usuwamy, gdy dotknięte są chorobą i nie ma możliwości ich wyleczenia. Wskazaniem jest również brak przydatności czynnościowej i negatywne oddziaływanie na otoczenie, co może być źródłem powikłań. Utrudnione wyrzynanie zęba mądrości bardzo często prowadzi do zapaleń, owrzodzeń, dolegliwości podczas przełykania, silnych bóli zębów i uszu oraz długotrwałego osłabienia stanu ogólnego. Pojawia się najczęściej wskutek dysproporcji miedzy wielkością zęba, a ilością miejsca w łuku zębowym.
Częstą przyczyną usuwania są względy ortodontyczne. Obecność zatrzymanych zębów mądrości może pływać negatywnie na efekt leczenia ortodontycznego zębów dlatego podejmuje się decyzję o ich usunięciu. Moment ekstrakcji zależny jest od takich czynników jak: plan leczenia ortodontycznego, wiek pacjenta, stadium i rozwój uzębienia.
Inne wskazania do ekstrakcji zębów mądrości to:
- zęby zniszczone próchnicowo lub niemożliwe do leczenia zapalenia miazgi i tkanek okołowierzchołkowych
- nieprawidłowości budowy anatomicznej zębów,
- resorpcja zęba trzonowego drugiego w wyniku ucisku zatrzymanego zęba mądrości,
- ciągły nacisk protezy ruchomej może spowodować owrzodzenie tkanek ponad zębem i jego odsłonięcie,
- obecność pewnych rodzajów guzów i torbieli w połączeniu z zatrzymanym zębem,
- przygotowanie do zabiegów z zakresu chirurgii ortognatycznej i rekonstrukcyjnej,
- promieniujący ból twarzy, który wywodzi się z okolicy zęba mądrości,
- zęby w szczelinie złamania uniemożliwiające zrost kości,
- autotransplantacja zęba
- choroba odogniskowa, w której wyrzynający się ząb jest źródłem infekcji.
W uzasadnionych przypadkach najlepiej usuwać zęba mądrości, kiedy nie ma stanu zapalnego i silnych dolegliwości bólowych. Wiek pacjenta również odgrywa dużą rolę w podjęciu decyzji o usuwaniu. Optymalny czas na wykonanie zabiegu jest między 16 a 22 rokiem życia. W tym wieku korzenie zębów mądrości nie są jeszcze całkowicie rozwinięte, co zmniejsza ryzyko powikłań i skraca czas zabiegu.
Warto pamiętać, że do podjęcia decyzji o pozostawieniu lub usunięciu zatrzymanego zęba należy wykorzystać wiedzę, umiejętności i doświadczenie chirurga stomatologa w zestawieniu z wynikami badania stomatologicznego i radiologicznego pacjenta.
